Większość z nas pracuje z dziećmi i młodzieżą. Wiemy, jak wiele mówi się o tzw. „bezstresowym wychowaniu”. Źle rozumiane oznacza brak granic, brak wymagań i brak oczekiwań wobec dziecka. Czyli niekontrolowaną swobodę, myloną z samodzielnością a przecież nie o to chodzi w mądrym wychowywaniu. Bezstresowo należy rozumieć: nie funduję dzieciom niepotrzebnych negatywnych emocji, nie wymuszam na dziecku, wymagam bez agresji, tłumaczę z jakiego powodu oczekuję czegoś i wspólnie wyznaczam z Tobą cele. Dotyczy to również sportu, bo przecież działania trenera to szkolenie sportowe połączone z przemyślanym wychowaniem.

Warto podkreślić, że bez solidnej pracy zawodnika, wyznaczonego dla Niego kierunku rozwoju, sama pozytywna relacja z trenerem nie wystarczy do osiągania najlepszych wyników sportowych. Można bardzo lubić swojego trenera i miło spędzać czas na treningach, ale jeżeli trener nie będzie od zawodnika wymagał – zawodnik nie zrobi postępów w sporcie i nie osiągnie wymarzonych sukcesów. Zatem nieodzowną częścią w pracy trenera, a jednocześnie częścią Modelu i7W, jest umiejętność Wymagaj. To kolejna z umiejętności po Inspirowaniu i Wyjaśnianiu.

Wymaganie to przekazywanie swoich oczekiwań oraz celów przez trenera, a następnie ich weryfikacja względem zawodnika i drużyny. ,,Wymagaj” rozumiane może być również jako: zobowiązuj, polecaj wykonanie czegoś, obliguj, oczekuj, zaznaczaj potrzeby, nakładaj obowiązki, egzekwuj, stawiaj cele, wyznaczaj zadania.

Dzięki postawionym wymaganiom zawodnik ma jasność, co robić na treningu, w jaki sposób wykonać zadania i do jakich efektów powinien dojść w określonym czasie. Wymagając dbamy o jakość wykonywanej pracy, a nie tylko o „zrobienie” treningu. Wymagając pracujemy w sposób uporządkowany, konsekwentny i zrozumiały dla innych. Jeżeli wymagam, to mogę kontrolować, jak duży jest postęp, co zawodnik już opanował, a co powinien nadal doskonalić.

Każdy zawodnik lubi i potrzebuje, aby od Niego wymagano. Pamiętajmy tylko, żeby stawiać swoje oczekiwania i wyznaczać zadania w sposób przyjazny, spokojny, ale zdecydowany. Najlepiej w trakcie rozmowy z zawodnikiem, kiedy będziemy mogli wytłumaczyć, dlaczego egzekwujemy właśnie takie zasady i obligujemy do takiego, a nie innego wykonania treningu. W tym przypadku przyda się również umiejętność z naszego poprzedniego wpisu, czyli Wyjaśniaj!

Wymaganie w sporcie powinno dotyczyć również zasad i wartości obowiązujących w drużynie, klubie, klasie sportowej, Szkole Mistrzostwa Sportowego. Kulturalne, będące wzorem dla innych, zachowanie obowiązuje zawodnika podczas każdego treningu i podczas wszystkich zawodów. Również w czasie „poza sportem”. W 2016 roku Nenad Bjelica, obejmujący wówczas stanowisko pierwszego trenera Lecha Poznań powiedział: „Mogę obiecać dużo ciężkiej, solidnej pracy i to, że od pierwszego dnia będę dawać z siebie wszystko dla klubu. Musimy bardzo odpowiedzialnie podchodzić do naszej pracy. Mam nadzieję, że ja, zawodnicy i wszyscy tutaj zebrani będziemy częścią tego wspaniałego klubu. Najważniejsze jest dla mnie poważne podejście piłkarzy. Chcę, żeby dawali z siebie wszystko dla klubu i kibiców. Zawsze mają schodzić z boiska z wysoko podniesionymi głowami, niezależnie od wyniku. Na pewno wymagam od zawodników dużego zaangażowania i uważam, że do tej pory udało mi się to egzekwować. We Włoszech patrzyli na mnie jak na szaleńca ze względu na mój ofensywny styl. Tego w każdym meczu wymagam od mojej drużyny. Chcę piłkarzy robiących wszystko dla swojej drużyny i poświęcających się dla niej. Każdy zawodnik otrzyma ode mnie szansę, ale osoby uważające, że są ponad drużyną i klubem nie mają tutaj czego szukać. Ważny nie jest Nenad Bjelica, Piotr Rutkowski ani żaden z zawodników. Ważny jest klub. Zawsze należy walczyć o zwycięstwo, obojętnie z jakim rywalem gramy. Czy to będzie Legia Warszawa czy Real Madryt. Mentalność trenera muszą mieć także zawodnicy”.

Jeżeli trener stawia mądre Wymagania, zawodnik ma wytyczoną jasną drogę, którą podąża. Dzięki temu ma szansę wykorzystać cały swój sportowy potencjał i osiągnąć naprawdę wysokie wyniki sportowe. „Każdy ojciec kocha swoje dzieci, ja też kocham swoich zawodników, ale to że wymagam od nich jak najwięcej to już inna bajka. To, że krzyczę na nich, to dlatego, że chce wydobyć z nich jeszcze więcej. Muszą uwierzyć, że potrafią grać na najwyższym poziomie„. Trener Dujszebajew oczekuje, że jego podopieczni będą zawsze ambitnie walczyli do końca w każdym spotkaniu i wykorzystają wszystkie swoje rezerwy psychiczne i fizyczne.

Zobacz, w jakich przykładowych sytuacjach trener może wykorzystać umiejętność Wymagaj. Trener może Wymagać od swoich zawodników:

 

(1) dbanie o przyjazną i koleżeńską atmosferę panująca podczas treningów, tak aby każdy czuł się tam dobrze i swobodnie

(2) szacunek w stosunku do innych trenerów i osób pracujących w klubie

(3) szacunek w stosunku do swoich kolegów klubowych

„Wymagam, ale w zamian daje im sporo luzu w wolnym czasie. Dla mnie liczą się morale, etyka podejścia do zawodu.” Trener Adam Nawałka wymaga nie tylko gry na najwyższym poziomie.

(4) szacunek w stosunku do swoich rodziców

(5) dbanie o naukę, czyli obowiązki szkolne

(6) refleksyjne podejście do własnego trenowania, regularne analizowanie swoich treningów, wyciąganie wniosków, uczenie się na błędach

(7) podpatrywanie starszych i lepszych od siebie zawodników, korzystania z doświadczenia innych

„Nie wymagam od moich zawodników, żeby wyszli na boisko i wszystkich wycinali, ale by walczyli po męsku i tak inteligentnie, jak robią to Włosi – mówił w wywiadzie dla „Przeglądu Sportowego” Franciszek Smuda, były już selekcjoner reprezentacji Polski, przed meczem Polska – Węgry w 2011 roku.

(8) punktualność na treningach

(9) zaangażowanie, czyli nie tylko „bycie” na treningu, ale również wykonywanie go najlepiej, jak potrafię

Były zawodnik – Janusz Pudełko, tak wspomina odprawy przedmeczowe trenera Adama Nawałki: „W czasie przedmeczowych odpraw musiała panować całkowita cisza, muchę było słychać. Nawałka komunikował, czego oczekuje od każdego z nas na boisku.”

(10) otwartość w rozmowie z trenerem, dawanie wzajemnych informacji zwrotnych, informowanie trenera o wszelkich przeciążeniach fizycznych, zmęczeniu i innych wątpliwościach

(11) sprzątanie po sobie sprzętu po treningu, utrzymywanie porządku w szatni

(12) współpraca trenera z rodzicami swoich zawodników, respektowanie przez rodziców zasad wprowadzonych przez trenera.

ĆWICZENIE SAMODOSKONALĄCE:

Zastanów się, w jaki sposób kierujesz wymagania w stosunku do swoich zawodników i ich rodziców. Czy jesteś przyjazny, spokojny, gotowy do rozmowy? Czy jesteś konsekwentny w egzekwowaniu zasad, które wprowadzasz? Narzucasz swoje oczekiwania i swoje zdanie czy podejmujesz z zawodnikami dialog?

 

Martyna Tadzik

 Anna Ussorowska

 Ewa Serwotka